วิธีคำนวณตนุเศษสังเกตุตามวิธีโหราจารย์ท่านบรรยายบอกทางทายวิธีทำให้ชำนาญ
ตนุเศษ หมายถึง อารมณ์นิสัยหรือจิตใจของเจ้าชะตา ซึ่งบางครั้งจะมองไม่ออกเพราะตนุเศษคือความคิดจิตใจส่วนการกระทำส่วนมากจะไปทางตนุลัคน์ ซึ่งตนุเศษมีโยชน์อย่างมาก ๆ สำหรับการสอบดูดวงชะตาว่าลัคนาที่อาจารย์โหรต่างเมื่อสมผุสขึ้นมานั้นจะถูกต้องหรือไม่ เพราะตนุเศษมีข้อดีไว้ทำนายอุปนิสสัยใจคอของคนเราตามวิถีของดาวพระเคราะห์ทั้ง ๗ ดวง ดังนี้
ดาวอาทิตย์เป็นตนุเศษ เป็นคนถือดีเชื่อดีในตัว ง้องอนคนไม่ค่อยจะเป็นถ้าเห็นไม่ถูกอารมณ์ก็ไม่เอาด้วย
ดาวจันทร์เป็นตนุเศษ เป็นคนอ่อนไหว ขี้เกรงใจผู้อื่น เปลี่ยนแปลงง่าย มักจะถูกชักจูงไปได้ง่าย ๆ
ดาวอังคารเป็นตนุเศษ เป็นคนถือความเห็นของตนเป็นใหญ่ บางทีทำให้คนอื่นมองว่าเป็นคนขวางโลกไป มักจะมีความคิดเห็นตรงกันข้ามกับผู้อื่นอยู่เสมอ
ดาวพุธเป็นตนุเศษ เป็นคนชอบพูด เก่งในการเจรจาติดต่อ และการติดต่อ มีศิลปะในการพูด
ดาวพฤหัสเป็นตนุเศษ เป็นคนวางตนเองให้เหมาะสมกับกาละเทศะ เข้าไหนเข้าได้ หากเป็นเด็กออกจะแก่เกินตัว
ดาวศุกร์เป็นตนุเศษ เป็นคนรสนิยมสูง รักสวยรักงาม ชอบการสรรเสริญเยินยอ เจ้าชู้ประตูดินบ้าง
ดาวเสาร์เป็นตนุเศษ เป็นคนคร่ำเครียด เอาจริงเอาจังทุก ๆ กรณีเมื่อเกิดปัญหา จนเกิดความระแวงขี้สงสัย ไม่ยอมวางใจใครง่าย ๆ
วิธีคำนวณตนุเศษสังเกตุตามวิธีโหราจารย์ท่านบรรยายบอกทางทายวิธีทำให้ชำนาญ นับลัคน์ไปหาเจ้าเรือนตั้ง นับเจ้าเรือนไปยังเจ้าของบ้าน ได้เท่าใดคูณกันอย่าได้นาน เอาเจ็ดหารสังเกตุดูเศษยั้ง เศษที่เหลือนั้นท่านเรียก ตนุเศษ จงสังเกตุให้ดีเป็นที่ตั้ง ดูในดวงเกษตรอย่าพลาดพลั้ง แม้เศษยั้งตกที่ราศีใด เอาราศีนั้นใช้เป็นตนุเกษตร ตามนิเทศบอกวิถีคัมภีร์ไสย นับตนุเป็นสำคัญแต่นั้นไปในการหาตนุเศษ จำเป็นอย่างยิ่งต้องจดจำตำแหน่งพระดาวเกษตรให้แม่นยำ เมื่อทำการผูกดวงชะตาแล้วให้พิจารณาภพต่าง ๆ ทั้ง ๑๒ ภพ ให้ดำเนินการตามหลักการต่าง ๆ ดังนี้
1. ให้พิจารณาดูว่าลัคนาในชะตานั้นสถิตย์ในราศีใด มีดาวเคราะห์ใดเป็นเจ้าเรือนเกษตรประจำราศี
2. ให้พิจารณาดูต่อว่า ดาวพระเคราะห์เกษตรประจำราศีที่ลัคนาสถิตย์นั้น (ตนุลัคน์) เข้าไปสถิตย์อยู่ในราศีใด
3. นับลัคนาเป็นราศีที่ ๑ ไปจนถึงตนุลัคน์ได้กี่ราศีให้ตั้งเอาไว้ในใจ (1)
4. พิจารณาว่าดาวเจ้าเรือนตนุลัคน์เข้าไปสถิตย์ในราศีใด มีดาวใดเป็นเจ้าเรือนเกษตร
5. ให้นับตนุลัคน์เป็นราศีที่ ๑ ไปจนถึงราศีที่ดาวเกษตรเจ้าเรือนที่ตนุลัคน์สถิตย์ได้กี่ราศีตั้งเอาไว้ในใจ (2)
6. เอาที่ตั้งไว้ในใจ (1) คูณ (2) แล้วหารด้วย ๗ นำเศษที่ได้เป็นเศษดาวพระเคราะห์ที่เรียกว่า ” ตนุเศษ “
ตนุเศษสถิตย์ในราศีใด ดาวเกษตรราศีนั้นก็เข้าครองตำแหน่งตนุเกษตร ดาวเกษตรราศีถัดต่อไปเป็น กฎุมภะเกษตร, สหัชชะเกษตร, พันธุเกษตร , ปุตตะเกษตร , อริเกษตร , ปัตนิเกษตร , มรณะเกษตร, ศุภะเกษตร, กัมมะเกษตร, ลาภะเกษตร และ วินาสเกษตร ตามลำดับ(ตั้งลัคนาตนุเศษแล้วดูความคิดจิตใจของเจ้าชะตาในลัคนาตนุเศษ)
ส่วนตนุเศษถ้าไปสถิตในภพเรือนต่างๆจะมีความหมายดังนี้
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนตนุ จะคิดเเต่เรื่องตัวเอง เอาความคิดตัวเองเป็นที่ตั้ง ไม่ค่อยแคร์ใคร
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนกฎุมภะ คิดถึงแต่เรื่องเงินๆทองๆ คิดแต่เรื่องรายได้ คิดวิธีหาเงิน
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนสหัชชะ เป็นคนติดเพื่อน เห็นแก่เพื่อนฝุง รักเพื่อนมากกว่าตัวเอง บางครั้งติดเพื่อนมากกว่าติดแฟน
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนพันธุ เป็นคนรักญาติรักครอบครัวเห็นแก่พี่น้อง ติดบ้าน ไม่ทิ้งญาติมิตร อยู่ติดบ้าน
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนปุตตะ เป็นคนรักลูกรักเด็ก ถ้าไม่มีลูกก็รักสัตว์ เป็นคนตามใจลูก
ตนุเศษเป็นดาวเจ้าเรือนอริ มีปัญหาเข้ากับคนอื่นยาก เจ้าหนูจำมัย ถามนั้นถามนี้เป็นคนอาจจะเยอะสักหน่อย
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนปัตนิ คิดแต่เรื่องรักใคร่ เรื่องคนรัก โหยหาความรักเสมอ
ตนุเศษเป็นดาวเจ้าเรือนมรณะ รู้จักปล่อยวาง เข้าถึงสัจธรรม แสวงหาการพ้นทุกข์
ตนุเศษเป็นดาวเจ้าเรือนสุภะ อุดมการณ์สูง คิดเรื่องไกลตัว คิดเรื่องชื่อเสียงความสุข เรื่องไกลตัว การเดินทางต่างประเทศ
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนกัมมะ คิดแต่เรื่องงาน ขยันทำนู่นนี้ ขยันไม่อยู่เฉย บางทีก็บ้างานเอามากๆ
ตนุเศษ เป็นดาวเจ้าเรือนลาภะ คิดแต่เรื่องลาภผล ลาภลอย ชอบช่วยเหลือคน
ตนุเศษเป็นดาวเจ้าเรือนวินาศ มองเห็นธาติแท้ของมนุษย์ เข้าใจถึงสันดานเบื้องลึกของมนุษย์ ปล่อยวางได้ ดูน้อยลง